نحوه انتخاب تایر خودرو

یک ماشین ترکیبی بسیار پیچیده از اجزای بسیاری است که هر کدام وظیفه مستقلی داشته ولی با باقی اجزا در تعامل است. سیستم برق و الکتریکی خودرو، موتور و شاسی، سیستم انتقال قدرت، سیستم ترمز، سیستم انتقال دود و بسیاری از قطعات دیگر در صورت کارکرد مناسب، باعث عملکرد صحیح خودرو می شوند.

اما از بین هزاران موردی که باعث کارکرد خودرو می شود، لاستیک ها تنها قطعاتی هستند که با زمین در تماس هستند و آنها هستند باعث حرکت خودرو می شوند.

لاستیک ها مهمترین بخش یک خودرو هستند زیرا تنها جزئی هستند که با جاده تماس مستقیم دارند. تایرها مسئول هندلینگ، فرمان، راحتی، کشش و ترمز خودرو هستند و در مواقع اضطراری بسیار مهم هستند.

آشنایی با مشخصات لاستیک

اعداد و حروف کنار لاستیک به چه معناست؟

فرض کنید عبارتی مثل P220/80R16 80S روی لاستیک خودرو نوشته شده است. هر کدام از این حروف و اعداد نشان‌دهنده خصوصیتی از لاستیک هستند.

نوع تایر

حروف نوشته شده در سمت چپ مجموعه اعداد و حروف، معرف نوع تایر است. نوع تایر به معنای این است که این تایر برای چه خودروهایی قابل مصرف است. همان طور که می دانید تایر نصب شده بر روی کامیون ها با تایر نصب شده بر روی خودروهای شهری بسیار متفاوت است و حرف سمت چپ به شما می فهماند که تایر مورد نظر باید در چه خودروهایی نصب شود.

• حرف P: اگر حرف مورد نظر “P” باشد، یعنی تایر مخصوص خودروهای سواری است و به این معنی است که این تایر بر روی خودروهای سواری، SUV، پیک آپ های کوچک و مینی ون ها یا به طور کلی، Passenger Vehicles نصب می شود.
• حرف LT: اگر حرف نوشته شده در سمت چپ LT باشد، به معنای Light Truck است، یعنی این تایر بر روی کامیونت ها پیک های بزرگ، ون های بزرگ و همچنین SUVهای بزرگ نصب می شود.
• حرف ST: حرف “ST” به معنای تایرهای خودروها و کامیون های مخصوص است که وزن بالایی را جابه‌جا می کنند. برای مثال، از این تایرها در خودروهای باری بزرگ، کشنده ها و خودروهای راه‌سازی استفاده می شود.
• حرف T: نوشته شدن حرف “T” بر روی تایرهایی است که به عنوان زاپاس فرغونی (Stowaway)استفاده می شوند و به معنای Temporary یا موقتی است. این تایرها در برخی از خودروها قرار دارند و استفاده از آن ها فقط برای مواقع اضطراری است.
• بدون حرف: اگر تایری که بررسی می کنید هیچ کدام از حروف بالا را نداشت، یعنی تایر مورد نظر اروپایی است و در دسته تایرهای نوع P یا Passenger قرار می گیرد.

عرض لاستیک

اولین عدد بعد از حرف P که روی لاستیک خودرو نقش بسته، نمایانگر پهنای یا عرض لاستیک خودرو است. این عدد عرض لاستیک را که از دیواره ای به دیواره کناری اندازه گیری می شود به میلی متر می گوید.

ارتفاع لاستیک نسبت به پهنا

بعد از عدد سه رقمی که عرض تایر را نشان می‌دهد، یک اسلش یا علامت «/» نوشته شده و بعد آن یک عدد دیگر قرار دارد که ارتفاع لاستیک را مشخص می‌کند.

این نسبت ابعاد تایر یا درصد عرض آن به ارتفاع دیواره جانبی است. در این حالت 80 به این معنی است که ارتفاع لاستیک 80 درصد عرض آن است. 220 را در 0.80 ضرب کنید به عدد 176 میلی متر می رسید. به عنوان یک نکته جانبی، لاستیک‌های با نسبت ابعاد کمتر معمولاً برای عملکرد بالاتر ساخته می‌شوند، در حالی که لاستیک‌هایی با نسبت ابعاد بالاتر معمولاً سواری راحت‌تری را ارائه می‌کنند.

حرفی که بعد از این اعداد می آید یک شاخص از ساخت و ساز تایر است. اغلب اوقات شما R (برای شعاع) را مشاهده خواهید کرد، اما در برخی خودروهای قدیمی یا کامیون های سنگین وزن، ممکن است یک B (برای بافت فلزی در تار و پود تایر) یا D (برای قطر) وجود داشته باشد، عدد که درست بعد از این حروف می اید برای نشان دادن اندازه رینگ برحسب اینچ است. به عنوان نمونه اندازه رینگ در این مثال (R16) به معنای 16 اینچ است.

شاخص بار لاستیک

بعد از یک فاصله یک ترکیب دو رقمی دیده می شود که این اعداد شاخص بار را نشان می دهد و بیانگر این نکته هستند که هر تایر به تنهایی می تواند چه میزان وزن را تحمل کند.

شاخص بار نشان دهنده ظرفیت حمل بار یک تایر است. به عبارت دیگر، به شما می گوید که تایر شما چقدر وزن را می تواند تحمل کند. در این مثال ما عدد 80 را مشاهده می کنیم که در جدول شاخص بندی ها این عدد به میزان 450 نسبت داده می شود و این بدین معنی است که هر تایر می تواند تا وزن 450 کیلو را تحمل کند. هرگز لاستیک‌هایی با ظرفیت حمل بار کمتر از لاستیک‌هایی که در کارخانه روی خودروی شما نصب شده‌اند نصب نکنید.

شاخص سرعت

در نهایت، یک حرف در انتهای سمت راست دیده می شود که مشخص کننده رده بندی سرعت قابل است. این حرف مشخص میکند که حداکثر سرعتی که یک تایر می تواند پشتیبانی کند چقدر است.

رتبه بندی سرعت یک تایر نشان دهنده دسته سرعت (یا محدوده سرعت) است که در آن تایر می تواند بار را تحت شرایط سرویس مشخص شده حمل کند. یک حرف از A تا Z نماد سرعت تایید شده لاستیک است که از 5 کیلومتر در ساعت (3 مایل در ساعت) تا بالای 300 کیلومتر در ساعت (186 مایل در ساعت) متغیر است. این سیستم رتبه بندی حداکثر سرعتی را که یک تایر برای آن تایید شده است، توصیف می کند.

تاریخ ساخت تایر

علاوه بر اعداد و حروفی که در بالا توضیح داده شد، بر روی تایر کدی درج می شود که به دات کد (DOT Code) معروف است و محل درج آن نزدیک لبه رینگ است و با فونت کوچک تری نیز  نوشته می شود. یکی از اطلاعاتی که در دات کد وجود دارد تاریخ تولید تایر است که می تواند برای خریدار بسیار مهم باشد، زیرا تایرها هم تاریخ انقضا دارند و پس از مدتی حتا اگر استفاده هم نشوند، کارایی خود را از دست می دهند. عدد ۴ رقمی موجود در دات کد به این صورت است که دو عدد سمت چپ هفته تولید تایر و دو رقم سمت راست، سال تولید تایر را به ما می گوید. برای مثال، اگر عدد ۴ رقمی ۲۱۱۵ باشد یعنی این تایر در ۲۱امین هفته سال ۲۰۱۵ ساخته شده است.

در همین رابطه می توانید مفاله اسپری تمیز کننده لاستیک ماشین را مطالعه نمایید.

باد لاستیک ها را چک کنید

لاستیک کم باد یا بیش از حد باد شده، سایش نامتفارن خواهند داشت و در طول زمان این عدم تقارن مشخص خواهد شد. اگر متوجه شدید که لبه های بیرونی لاستیک شما بیشتر از وسط ساییده شده است، به این معنی است که لاستیک شما اغلب کم باد شده است. لاستیک‌هایی که باد کمتری دارند، ضربه‌ها را به خوبی کنترل نمی‌کنند و می‌توانند باعث نا هم تراز شدن یا آسیب دیدن سیستم تعلیق شوند. برعکس این اتفاق زمانی است که تایرها بیش از حد باد شده اند و باعث می شود لاستیک بیشتر در قسمت داخلی ساییده می شود تا لبه های بیرونی. دلیل این امر این است که لاستیک به صورت عمودی برآمده می شود و باعث می شود که فقط قسمت مرکزی با جاده در تماس باشد.

برای جلوگیری از وقوع هر یک از این موارد، مهم است که حداقل هر دو هفته یک بار تایرهای خود را با فشار دقیق پر کنید. این اطلاعات را معمولاً می‌توان در دفترچه راهنمای خودرو یا روی برچسب اطلاعات لاستیک روی درب سمت راننده یافت. شما می توانید اطلاعاتی در مورد اندازه لاستیک خود، مشخصات، و همچنین فشار مناسب برای همه لاستیک ها از جمله زاپاس در صندوق عقب بیابید.

اهمیت فشار باد مناسب لاستیک ها

نگه داشتن فشار باد صحیح در لاستیک‌ها به دوام بیشتر لاستیک‌ها کمک می‌کند، به ماشین شما کمک می‌کند بهتر و ایمن‌تر کار کند و به شما کمک می‌کند در هزینه سوخت صرفه‌جویی کنید.

فشار هوا تایرها را به طور منظم چک کنید

اغلب راننده ها تایرها را تا زمانی که مشکل خاصی به وجود نیاید فراموش می کنند. اما لازم است بدانید که لاستیک ها روزانه فشار خود را از دست می دهند. در هوای خنک، یک تایر به طور معمول 400 تا 900 گرم هوا در ماه از دست می دهد. در هوای گرم، تایرها هوای بیشتری را از دست می دهند. به همین دلیل توصیه می شود هر بار که توقف می کنید تا باک بنزین خود را پر کنید فشار هوا را چک کنید. به خاطر داشته باشید که بسیاری از خودروها فشار تایرهای متفاوتی در محور جلو و عقب دارند. و فراموش نکنید که فشار لاستیک زاپاس خود را چک کنید.

سیستم مانیتورینگ فشار تایر (TPMS)

TPMS، سیستم مانیتورینگ فشار تایر، یک سیستم الکترونیکی است که زمانی که فشار باد لاستیک خودرو شما به حدی می رسد که نیاز به باد کردن داشته باشد، با یک چراغ نشانگر داشبورد به شما هشدار می دهد.

TPMS چگونه کار می کند

برای دانستن چگونگی عملکرد TPMS، مهم است که بدانید این سیستم در خودروی شما به صورت مستقیم کار میکند یا غیر مستقیم. در سیستم مستقیم، TPMS از یک سنسور واقع در مجموعه لاستیک استفاده می کند که داده ها را به سیستم کامپیوتری خودرو منتقل می کند. فشار لاستیک را اندازه گیری می کند و هنگامی که فشار 25 درصد یا بیشتر از حد توصیه شده سازنده کاهش یابد، راننده را مطلع می کند. TPMS غیر مستقیم از سیستم ترمز ضد قفل (ABS) برای اندازه گیری فشار تایر با اندازه گیری اختلاف قطر هر تایر استفاده می کند.

در ویدیو زیر می توانید زمان تعویض تایر خودرو را مشاهده کنید.

افزایش عمر لاستیک ها

علاوه بر اینکه باد لاستیک ها باید مدام بررسی شود، چرخاندن آنها به طور منظم نیز مهم است. انجام این کار به افزایش عمر و بهبود عملکرد با اطمینان از پوشش یکنواخت در طول زمان کمک می کند. شرکت های تایر چرخش را هر شش ماه یکبار یا بین 10000 تا 13000 کیلومتر توصیه می کنند.

چرخش لاستیک ها به نوع خودرو شما بستگی دارد. به عبارتی الگوی چرخش در خودرو های دیفرانسیل جلو، دیفرانسیل عقب یا دو دیفرانسیل با هم متفاوت است.